Legjenda shqiptare e lindjes së hyjneshës Athina

Në Labëri është ruajtur mrekullisht, një gojëdhënë mbi zanafillën e hyjneshës dodonase Athenasë (botuar më 1875), regjistruar nga një plakë nga Zhulati, e cila pat jetuar në shek. XVIII:

Statujë e hyjneshës Athina përballë parlamentit Austriak në Vjenë

“Zoti, mbreti, një herë e një kohë, pati luftë me kretasit, sepse nuk i jepnin tagrin, dhe nuk kishte as anije dhe as armë. Dërgoi e solli një mbret të çalë nga një vend i largët, dhe tek erdhi ky, vrapoi drejt që ta përqafojë. Dhe kur po zbriste çalamani nga kali, i ra sëpata që mbante në sup dhe ia çau kokën Zotit, dhe nga brenda hovi një vashë e bukur, dhe qe e armatosur, dhe i thoshin Thëno. Çalamani i vuri balsam Zotit dhe ai u shërua; dhe pastaj bëri anije, hanxhar, thika, kordha, heshta, harqe dhe armë të tjera të çdo lloji; dhe vajti në Kretë me shumë lebër dhe me pak mundim e shtiri në dorë dhe ndenji shumë vjet Zoti aty. Më pas dërgoi anijet dhe mori edhe shumë lebër të tjerë atje, sepse i pëlqeu vendi. Dhe tek iu rrit e bij, Thënoja, e martoi me një bir mbreti të një vendi të largët dhe i dhuroi shumë kështjella, dhe i ndërtoi edhe një kështjellë në emër të saj – Athëno, dhe kjo trevoi aty dhe bëri fëmijë, dhe është shumë mirë atje, dhe ne këtu edhe më mirë.”

Ky variant shqiptar kaq origjinal mbi lindjen e Athenasë (Thënos), nga koka e t’et, Zotit pellazg të Dodonës, ka një rëndësi të posaçme po të kihet parasysh se mitologia arbërore është më e vjetra në Ballkan dhe në Evropë.

Marrë nga libri Pellazgët: origjina jonë e mohuar i autorit Dhimitri Pilika

Link versioni italisht: La leggenda albanese della nascita della dea Atena