Muzeu arkeologjik i Vatikanit (2)

-pjesa e dytë-

Le ti rikthehemi termit LISA, kuptimi magjik dhe sentimental i tij është i lidhur me kujtesën e santuarit legjendar të Dodonës, që është djepi i kulturës pellazgjike, është komentuar kur kemi trajtuar sarkofagun e Firences ku i bëhet thirrje “Krijuesve të rracës që ishin atje ku lind drita dhe ku janë lisat”.

Le të shohim tani mbishkrimin e Kiusi-it që përmban flajën TUT.

Pellazgo-Etrusk	Shqip
LO	Loc (vëllai i vogël)
TREPY	treti (është humbur)
TUT	tut (frikë)
NAI	nai (tek ne)
PAN	pan (kanë parë)
L…	L…
REMZ	Ramë (kemi rënë)
NA	na (neve)
RESE	Reze (Etruskët)
THE	dhe (edhe)
RINIA	rinìa

Në muzeun arkeologjik të Vatikanit gjendet edhe kjo urnë me një basoreliev që rafiguron një pjesë gjahu, me kuaj, qen dhe një derr të egër që është viktima. Personazhi që pushon mbi kapakun ndoshta ishte një gjahtar i zoti: kështu të paktën i është trazhëguar pasardhësve.

Megjithatë mesazhi na zbulon një dhimbje të pafund:

Pelasgo-Etrusco	Albanese
OAN	Joni (i yni)
TRENOI	trenoi (çmëndi)
NE	ne (neve)
INASPRESH	ashpërsisht

Në këtë mbishkrim meriton një vëmëndje të veçantë fjala OAN, që në shqip është joni (i yni), që i referohet të vdekurit tonë, që na përket neve. Një shembull tipik i kësaj fjale OAN, ose edhe ON ose ION, është emri i detit Jon. Deti Jon ishte mare Nostrum i Pellazgëve: sipas Tuqididit, Jon ishte edhe deti Adriatik i sotëm, brigjet e të cilit ishin të banuara në kohët e lashta nga fise pellazgo-ilire, që e konsideronin si një liqen që u përkiste këtyre fiseve.

Një tjetër fjalë është INASPRESH, ashpër në gjuhën shqipe, aspro në gjuhën italiane, që ka edhe kuptimin me shumë dhimbje.

Marrë nga libri L’etrusco lingua viva e autores Nermin Vlora Falaschi