Etimologjia e emrit kombëtar “Pellazg”

 

Do të përmend versionet kryesore për prejardhjen e emrit kombëtar “Pellazg”.

Sipas një varianti, fjala “Pellazg”, vjen nga fjala Plasin dhe Pelago. Mitropoliti bizantin Evstathio, quan banorët e Azisë së Vogël si pellazgë, dhe nxjerr emrin nga Pelas Jis që do të thotë Tokë e afërt, dhe si të tillë mendon Azinë e Vogël. Por dhe sikur ky version të ishte i saktë , përse Evstathio sheh si tokë të afërt Azinë e Vogël , dhe jo Italinë dhe akoma më pranë Ilirinë?

Gjeografi i madh i lashtësisë Straboni, nxjerr fjalën “Pellazg” nga pelarg, por që është emri i dytë i tyre që u kanë dhënë helenët dhe më saktë athinejtë.

Myler e nxjerr prejardhjen nga fjala Pelin dhe Argo ku fjala argo është pellazge dhe do të thotë fushë dhe i gjithë togfjalëshi ka kuptimin e atij që jeton nëpër fusha.

Homeri e quan Tesalinë argo pellazg që do të thotë fushë pellazge. Në Greqi ekziston fusha (Argo) e Thesprotisë e Peloponezit, etj. Shqipja ruan rrënjën e fjalës argo (ar - ) dhe e përdor si arë që do të thotë fushë mbjellur.

Profesor Saqelariu e gjykon etimologjinë e fjalës nga rrënjët indoeuropiane Bhel – çel dhe Osqho – degë, bisk. Është një version që u formua në vitin 1958, dhe me ndryshime a me modifikime të gërmave nxjerr përfundimin se pellazg do të thotë degë e çelur. Sigurisht që nuk ka se ku mbështet, por autori e arsyeton me faktin se pellazgët lidhen me përhapjen e ushqimit ne tokë. Por unë nuk shoh ndonjë lidhje të degës së çelur me pellazgët.

Kush është versioni më i saktë etimologjik?

Personalisht mendoj se shpjegimi i Strabon – Myler është më i saktë, sepse mbulon si nga ana gjuhësore, ashtu dhe nga ana kuptimore fjalën Pellazg. D.m.th. Straboni dhe Myleri kanë të njëjtën ide me atë të athinejve të lashtë. Ata e nxjerrin prejardhjen e pellazgut nga pelargu që në shqip do të thotë lejlek. Fjala pelarg del nga pelin dhe arg, dhe mund të themi që me të vërtetë lejlekut i pëlqejnë zonat fushore.

Lejleku ka dhe ngjashmëri të tjera me pellazgët. Jeton në toka fushore dhe moçalore.Një veçori tjetër e ngjashme midis pellazgëve dhe lejlekëve është emigrimi. Aristofani në një komedi thotë se pellazgët emigrojnë ashtu si dhe lejlekët.

Një veti tjetër është dhe mbrojtja deri në sakrificë e prindërve të tyre. Aristoteli na tregon (historia e kafshëve 2,9,13.) se lejlekët e rinj i marrin më të moshuarit në shpatulla me qëllim që të emigrojnë. Kjo dashuri, detyrim madje dhe respekt i dekretuar ndaj prindërve të tyre është një nga elementët bazë te pellazgëve të lashtë. E theksoj se në Greqi dashuria dhe respekti për prindërit ishte i caktuar me ligje që quheshin “ligjet e lejlekut” (ligjet pelarge). Pra ekzistojnë shumë fakte mbi etimologjinë e fjalës pellazg nga fjalët pelin dhe argo nga të cilat formohet pelargu. Fakti që helenët i quanin pellazgët pelarge e vërteton këtë fakt.

P.S. Në këtë blog është diskutuar çështja e etimologjisë së emrit pellazg me një temë të autorit Robert d’Angely

Marrë nga libri Arvanitasit dhe prejardhja e grekëve i autorit Aristidh Kola