Origjina e fjalëve: një krahasim interesant

Mjafton të shikojmë një listë të vogël fjalësh shqipe, greke dhe helene të lashta dhe nga krahasimi i tyre i drejtpërdrejtë vërtetohet se shqipja është krejtësishtë e njëjtë me greqishten homerike, gjë që nuk ndodh me greqishten e re, d.m.th. vërtetohet një lidhje më e madhe e shqipes me dialektin homerik sesa me atë të greqishtes së re, dhe megjithëse kjo duket e çuditshme dhe e pabesueshme, është e vërtetë.

Në fjalët shqip janë marrë parasysh jo vetëm fjalët e gjuhës letrare por edhe disa dialektore dhe arbëreshe. Të mbahet parasysh se në gqeqisht mungon tingulli y që kthehet në i, sh që kthehet në s . gjithashtu d shqipe në greqishten e lashtë homerike ka kaluar në dh.

SHQIPE	HOMERIKE	NEOGREKE

dor – ë, dor - a	ekedeka – dor - o	màti
lesh	lasios	qheri
mi, miu	mis	malå
heq, (hekl = tërheq)	elko	pondåqi
marr (mar)	mar - pto	perno
edhe, dhe	idhe, te	qe
arë, ara	arura	horàfi
qas, kias	qio, kio	simono
punë (puna)	ponos	dhulià
kalë, kali	kelis - tos	àlogo
krye (krie)	kridhen	qefali
re, retë	rea (perëndia e reve)	sinefo
vesh, vishem	ves – this - vesnimi	forào
anda (ënda)	andha - no	efkharistisi
lepur	leporis	lagæs
qen, qeni	qion	sqilos
rronjë (rroj, jetoj)	ronio, ronimi	zo, akmazo
ruaj, rojtar	rio, ritor	filàso
iki, ike	iko	fevgo
lig	lig – ios, lig - æs	adhinatos
ethe (kam ethe)	ethir, ethæ	piretos
rrah	rahso, raso	piretos
mjeshtër	mistor	dherno, htipæ
ne (neve)	noi	emis
rri (qëndroj)	e – ri - dhome	kathome
vend (ved)	ved – os, vedh - os	edhafos, topos
mend, mendoj	mendohem	medhome
errët (errësirë)	ere - vos	sokotos
thërres (thrres, thrras)	threo, throos	fonazo
para (përpara)	paros	mbrostà
për ty	par ti	ja sena
ai që nëm	neme – sis, neme - sao	katara
van (shkuan)	van	pigan
hedh	heo	rihno, tinazo, sio
dhe, dheu (tokë)	jea, dhor, dha	ji
nuk	ni uk	dhen
udhë, udha	udhos	dhromos
verë (stina e verës)	vear	kaloqeri
shkop	skipon, skiptro	ravdhi
torrë	tornoo	jiro
korr	kiro	thiro
mëri (mëni, dialekti verior)	minis	thimos
marrë (i marrë)	margos	trelæs
nisem	nisome	kseqinæ
flas	flio, fliaræ	milao, omilæ
lehem (lind)	leho, lohia	jenieme
fryma (frima, dialekt i jugut)	frimao	fisima
shkel	skel - os	patao
deti	theti - s	thalasa
krua, kroi	krunos	vrisi
dru	dris, drimos, driti	ksilo
lutem	litome	parakalæ
muse	nisos, nios	nifi
ter (thaj)	ter - so	stegnæno
vesa - versa	versi	dhrosos
dera	thira	porta
kall (djeg)	kileo	qeo
zien	zei	vrazi
mjet	mitos	nima hondræ
tata, ati, i jati	tata, ata, jetas	pateras