Disa hyjni e hyjnesha të Olimpit

Zeusi:

Ne shkallen e pare te hyjnive pellazget vinin Zeusin, te cilin latinet e quanin Jupiter. per ta shpjeguar etimologjine e termit Ζευς (Zeus) do te kujtojme se te lashtet e cilesonin hyjnine “bubullues”, sepse midis te tjerash ai ishte perendia e gjemimit. Kuptimi bubullues jepet plotesisht nga pellazgjishtja : Zë – ës, ne greqishten φωνεις (phōneis) dhe qe ka epersine se i pergjigjet plotesisht Ζευς = Zëës. Pra nuk ka asnje dyshim qe: Ζευς (Zeus) eshte nje shtremberim i vogel ose me mire nje evoluim i pellazgjishtes : Zëës : gjemues.

Per shpjegimin e termit latin : Jupiter ai po ashtu jepet nga gjuha e pellazgeve , tirreneve ose etruskeve. Jupiteri do te thoshte ati yne: ju(ni) piter, ashtu si Junon shenohet nga: ju(na)nân: nana jone ashtu si Іονι – ον Πελαγος (Ioni – on pelagos) ka kuptimin e famshem: mare nostrum = deti yne latin i cili ne te vertete eshte pellazg ose etrusk, sepse keta te fundit e kane quajtur deti jone = mare nostrum = deti yne = ιονιον πελαγος (ionion pelagos). Se fundi Іω – ες (Io – es) qe do te thote jonet = tanet.

Kulti i Zeusit ose i Jupiterit, qe nga solemniteti ia kalonte kultit te çdo perendie tjeter, ishte i perhapur ne te gjithe Azine e vogel, ne Greqi, Itali dhe ne gjithe shtrirjen e pafund te botes pellazge. I kushtohej dushku . Atribute te tije ishin skeptri, shqiponja dhe rrufeja.

Demetra ose Ceres:

Demetra eshte nje nga hyjneshat me te medha te Olimpit. Emri i saje (ne dorishten Δαματηρ (Damatēr) , sipas nje etimologjie qe atehere shume te lashte, vjen jo nga greqishtja γη (gē) = toke por nga pellazgjishtja dhe = δη (dē) = δα (da) = tokë ; dhe po ashtu motër = mater = μητηρ (mētēr) = nënë. Kuptimi qe i jepnin pellazget e lashte fjales motër nuk eshte aspak ai i nënës por pikerish ai qe i japin ende sot shqipetaret myslimane bektashij te Shqiperise se Jugut, kryesisht te Permetit, kur i drejtohen me respektin me te madh, çdo femre, jo doemos te re por edhe jo fare plake. Pak a shume i pergjigjet – por ne rastin tone mungon ideja e memesise – fjales frange: ma soeur kur u drejtohemi fetareve. Kjo ide e veçante, qe ne ia atribuojme fjales soeur ne rastin e cituar me siper, na shpjegon evoluimin qe ka pesuar kuptimi i fjales motër ne shqipen, e cila nga kuptimi nënë qe kishte ashtu si μητηρ (mētēr) dhe mater ka ndryshuar ne ate te soeur. Ne te dy rastet ne fjale evoluimi ka qene pra i kundert.

Fakti qe Demetra e kishte prejardhjen e kultit te vet nga popullesite primitive te Thesalise, shume kohe perpara se te behej shperngulja e fiseve greke ne Greqi, tregon se ky kult shkon prapa te besimet natyraliste te pellazgeve te lashte. Natyra e dukshme pellazge e ketij kulti provohet nga legjenda e Lykosit i biri i mbretit Pandion te Athines, qe emigroi ne vendin e trameleve, te cileve u dha emrin Likias pasi kishte hedhur qe me pare ne Meseni nje shkelqim te ri mbi misteret e Andanise.

Apolloni ose Febusi :

Forma me e lashte e emrit Apollon eshte forma pellazge Aπελλων (Apellōn), prej nga rrjedhin Aπολουν (Apoloun) dhe Aπλων (Aplōn) po ashtu pellazge. Formes se prejardhur te pare Aπλουν (Aploun) i afrohet emri etrusk : Aplu ose Apulu dhe forma Aπελλων (Apellōn), eshte me e afert e formes oske Apellun me gjithe emrat e vjeter greke : Aπελλας (Apellas), Aπελλης (Appellēs), Aπελλις (Apellis), Aπελλικος (Apellikos) etj. Duke u mbeshtetur ne format etruske Aplu dhe Apulu e ne oskishten Apellun ne muntemi nga ana jone qe me ndimen e shqipes te japim etimologi shume te pranueshme , se ato te dhena nga Platoni ne Kratilin e tij e deri te të dhenat e ndryshme te shumta te dijetareve te sotem, qe duket se nuk kane bashkuar gjithe mendimet e paaneshme. Etimologjite qe ne propozojme, pra mbi bazen a Aplu, Apulu, Apellun dhe Aπελλων (Apellōn), kane kuptimin : që bën të lindë ylli , pa dyshim qe eshte fjala per yllin e mirefillte, Diellin; që bën të agojë ylli, ose me mire akoma; ap udhën = që hap rrugën ose dielli paraardhës. Per kete arsye pa dyshim greket e shenonin Delosin ku ishte tempulli më me emer i Apollonit si “ishulli i diellit lindës”. Fakti qe ishte hyjnia Diell, hyjnia i drites, i sillte atij ne fakt kete cilesi si Paraardhes ose Προδρομος (Prodromos), sepse ne te vertete dhe praktikishte ai qe sjell driten dhe me më shume arsye, ai qe e krijon vete eshte “ndriçon” , ai qe u hap rrugen, gjithe te tjereve, ne te gjitha degezimet e veprimtarise njerezore, artet, letrat, muzika etj. Qe ketej fare mire mund te paraqitet hipoteza se Apullen per Apudhën do te thote etimologjikisht pikerisht: udhëndriçues: ai që hap rrugën, paraardhesi, bartes i drites. Per me teper a nuk paraqitet ai duke drejtuar nje koçi katershe, me rreze drite mbi koke dhe me Auroren perpara, bijen e tij?