Deukalioni
Atlanti dhe Deukalioni ishin të parët që ngritën koloni dhe sunduan në Greqi. Cekropi themeloi Athinën dhe, nga emri i tij, ajo u quajt Cekropia.
Edhe emrat Kodro, Kothos, Drymas njihen si emra frigjë. Ndërsa fjala Atlas, në gjuhën shqipe, do të thotë baba i lënë, i mbetur, at (prej së cilës, te Homeri, shfaqet fjala αττα (atta) – at, baba) dhe lasc ose losc – lashë, i lënë. Pra atlasc ose atlosc – atin e lashë.
Busti i imzot Zef Krispit (1781 – 1859) që ndodhet në Panteonin e njerëzve të shquar të Palermos brënda kishës së Shën Domenikut
Atlanti quhej edhe Henoch – hënor, fjalë që rrjedh nga hën – hënë. Për më tepër, quhej edhe hanach që në shqip do të thotë varëse, gjerdan, si dhe te latinët që, nga fjala torques – gjerdan, i dhanë emrin Torquato-s.
Pasardhësit e Atlantit, meqë ishin të afërm të Kadmos, u quajtën Crysopelechi, një fjalë greko-barbare[1] që ka kuptimin pleq të artë: pellechët tingëllon si pleqtë, dhe χρυσοί (brisi) – të artë.
Cekropi kur mbërriti në Atikën e shkretë, gjeti aty banorë shpellash që, në gjuhën frigjo-shqipe, quheshin ghien-crop – gjen gropë, gropëgjetës, ose ndoshta crop do të thotë shpellë, vrimë, gropë ose zgavër, prej nga vjen fjala greke κρύπτα (kripta) - shpellë, dhe κρύπτω (kripto) – i fshehtë.
Deukalioni vendosi ritin e zjerjes së perimeve nëpër kusi të mëdha, për t’ua shpërndarë të varfërve për nder të Bakusit dhe ato kusi quheshin cutri κύτροι (kitri). Në gjuhën shqipe cȣth tingëllon si kusi; prej ku mori dhe Kothosi emrin e tij, pra ose thjesht nga ajo vazo, ose sepse aludohet për ritin e lartëpërmendur të kusive të shenjta të Bakusit.
Kodros do të thotë bukë , dhe në shqip, kodr është një lloj buke. Nëse, në vend të Kodros do të lexonim Kordos, ajo do të thotë shpatë ose kordhë, Kordo e kishte emrin edhe një luftëtar i madh.
Pastaj, nëse duam të mësojmë edhe domethënien e Deukalionit, do ta gjejmë përsëri vetëm përmes shqipes. Dè do të thotë dhè, tokë, sepse në dialektin eloik, fjalës greke γά (ga) i thonë γή (gi). Duke zëvendësuar shkronjën η me α është përftuar fjala grejke γά, e pastaj duke shëndrruar γ në δ është marrë δά (dha), fjalë e përdorur nga fisi i dorëve, në dialektin e ri dorik. Ndërsa kâ lën do të thotë ka lënë. Pra Deukalioni, pasi la tokën, u largua me një varkë dhe, në fund, mbërriti në malet e Atikës.
Drymas, ose më mirë Drymath, hardhi e madhe ose dru i madh është njësoj sikur të thuhet i madh si një pemë, ose i harlisur, i gjallë si një hardhi.
Emri frigj i Pelopës është përbërë nga dy fjalë shqipe: pelë dhe lopë, për të treguar pasuritë e Pelopës që përbëheshin nga pela dhe lopë, sepse bagëtitë ishin pasuria e më të lashtëve dhe e patriarkëve.
Emri i Priamit, gati si të thuash Pariam, vjen nga fjala par, që do të thotë i pari, fjalë analoge me fjalën greke παρά (para) që do të thotë pikërisht para, përpara, për të treguar një famullitar ose një sovran: nga e njëjta fjalë duhet të rrjedhë edhe fjala latine primus, që është si parimus. Paridi është një trajtë mikluese ose zvogëluese shqiptare, pra parithi, i parthi ose prijësi (princi) i vogël, për të treguar djalin e ndonjë mbreti, në oborrin e të cilit spikaste për nga hijeshia , bukuria dhe pamja hyjnore Aleksandri (θεοειδής (theoidis) te Homeri).
[1] “Barbare” në kuptimin “jo greke”. Shën i përkthyesit.
Marrë nga libri Shqipja nëna e gjuhëve i autorit Giuseppe Crispi
Përktheu nga italishtja Taulant Hatia
Link versioni italisht: Deucalione
0 Comments