Varret “Vend-Kahrun” të Tarquinisë

-Pjesa e parë-

Në Tarkuini midis gjelbërimit të livadheve dhe kodrave që bëhen edhe më shumë sugjestive nga pemët e ullinjve shekullor dhe luleve shumë ngjyrëshe, gjenden shumë varre etruske.

Thuhet “i heshtur si një varr”. Por ato varre “flasin” shumë , dhe jo vetëm aty ku mendimi është i fiksuar me një koment epigrafik, por edhe në ato varre ku një emblemë zëvendëson fjalët. Një lule, një vizatim gjeometrik, një qiell me yje, një kafshë, shprehin një simbol që prezanton idenë dhe stimulon mendimin.

Një nga varret më interesante të Tarkuinisë, për sa i përket paleografisë së pasur të sajë, por edhe për një bashkësi emblemash floreale , është varri VANTH (në shqip vend quhet atdheu).

Për të filluar, lexojmë dhe përpiqemi të interpretojmë këtë mbishkrim interesant:

Pellazgo-Ertusk	Shqip
FEL	Fal
ANI	Ana
NAS	Nash (neve)
FE	Me fe
LUS	Lus
CLAN	Klaneve (familjarëve)
AI	Ai
I AFRS	I afërt
IU RU	Iu ru (u ruajt)
XXII	22? (vjeç?)

Dy karakteristika dallojnë këtë përkushtim të dashurit të tyre të vdekur.

(ME) RU në gjuhën shqipe do të thotë për të ruajtur. RUNE janë gjëra të “ruajtura mirë” , dhe është e ditur që rune janë mbishkrime të gdhendura në dru kryesisht në Gjermani, Norvegji, Islandë, Suedi, Skoci, Danimark, Rumani, Bosnje dhe vende të tjera me karaktere të ngjashme me ato të Etruskëve. Pak kopje kanë mbetur për shkas të prishjes së drurit si material. Për rune ka shkruar edhe historiani romak Publio Cornelio Tacito në veprën e tijë “Germania”.

Një tipar i veçantë i këtij varri të jashtzakonshëm është se pranë perëndeshës me krahë Vend (VANTH) e cila kishte një rëndësi të madhe tek etruskët për misionin e sajë si shoqëruese e të vdekurve që meritonin parajsën e heronjve, gjejmë edhe perëndinë me krah Kahrun (KHARUN) Që shpjegohet kah = i drejtuar nga, run = ruan, që do të thotë, i drejtuar drejt pafundësisë, përjetësisë.

Marrë nga libri L’etrusco lingua viva i autores Nermin Vlora Falaschi