Fjalë në mbishkrimet etruske (2)

-Pjesa e dytë-

Cutu : Kutu

Në revistën italiane “Atlante”, prill 1984, etruskologët italianë dhanë lajmin se kishin gjetur dhe zbritur në varrin e familjes Cutu. Këtë emërtim etruskologët e dhanë sepse në shumë varre prej guri dhe në urnat e varrit të përgjithshëm gjetën të gdhendur fjalën Cutu. Fjalët e gdhendura në gur, sipas italianëve, ishin kuptime të zakonëshme të emrave të të vdekurve (emrin personal, emrin e familjes, emrin e babait dhe emrin e nënës në rastin e fjalive me katër fjalë). Në bazë të këtyre shkrimeve në “Atlante”, jepet lajmi se etruskologët kanë ndërtuar dhe pemën familjare (gjeanologjike), që lidhte të vdekurit.

Shënimi mbi varr është:

ARNO CAIS CUTU FELUSA

(ARTH KAIS KUTU FELUSA)

Në një tjetër varr është shënuar:

AU CUTU FIPIAL

Në këtë rast, sipas studiesve italianë, kemi heqjen e fjalës CAI, për të mos treguar orgjinën prej shërbëtori që shpreh kjo fjalë, duke lënë vetëm mbiemrin CUTU të familjes CAI = KAI, në shqip kuptohet edhe si Qaj.

Sigurisht shqyrtimi më me kujdes i gjithë materialit epigrafik, mund të dëshmojë nëse CUTU është mbiemri i familjes, ose është fjala CUTU , fjalë e zakonshme që vendoset në varr me kuptimin KËTU siç i thonë çamët KUTU.

Haron

Në fjalorin e gjuhës etruske të D’Aversa thuhet:

“Harun, Karon-ni i cili në ikonografinë etruske nuk është ai që përcjell të vdekurit në botën tjetër, por është dëshmitari dhe ekzekutuesi i vdekjes”

Në bazë të këtij shpjegimi që japin vetë autorët antikë mund të themi se:

Harun, Haron mund të jetë Ha Ron,

Ron, Rnoj në shqip ka kuptimin Jetoj

Ron, Rnon ka kuptimin Jetë

Ha në shqip ka kuptimin e foljes Ha

Në mitologji kemi edhe Hades, bota e nëndheshme, vendi i të vdekurve.

Pra del si rastësi interesante:

1- Haron = Ha Ron = Ha Jetë

2- Hades = Havdes = Ha të vdekurit

Fjala RNO mund të na çojë në një A RNO me kuptimin ashtë jetë. Shkrimi Arno me format e tjera Arnth, Arnthi, Arnthial haset shumë shpesh në epigrafinë etruske.

Marrë nga libri Një shqiptar në botën e etruskëve i autorit Ilir Mati